Tìm hiểu về lịch sử: Quyền năng bí ẩn của nhân sâm Bắc Mỹ

Lịch sử hấp dẫn của nhân sâm Bắc Mỹ và việc nhiều người tham gia vào quá trình trồng trọt, thu hoạch, buôn bán, sử dụng và bảo tồn của nhân sâm là chủ đề của một chương trình được đề xuất cho Lễ hội Đời sống Dân gian Smithsonian 2020.

“Khi băng qua những ngọn núi, tôi gặp một số người cùng bầy ngựa vượt núi với nhân sâm.” - George Washington, 1784.

Hoa Kỳ được thành lập dựa trên tiền bán nhân sâm? Hoàn toàn có thể!

Nhân sâm Bắc Mỹ

Nhân sâm Bắc Mỹ có nguồn gốc từ đâu?

Nhân sâm Bắc Mỹ (Panax quinquefolius) là một loài thực vật có nguồn gốc từ các khu rừng rụng lá ở Bắc Mỹ, có rễ là một loại dược liệu quý ở Đông Á. Thu hoạch và buôn bán nhân sâm Bắc Mỹ đã là một ngành kinh doanh bùng nổ trong nhiều thế kỷ. Một giả thiết cho rằng: nếu không có thu nhập từ việc thu hoạch nhân sâm, lịch sử ban đầu của Hoa Kỳ có thể đã không diễn ra như vậy.

Lịch sử của việc sử dụng và buôn bán nhân sâm Bắc Mỹ trải dài trong nhiều thế kỷ. Rất lâu trước khi Bắc Mỹ bị đô hộ, nhiều dân tộc Mỹ bản địa khác nhau đã sử dụng nhân sâm trong y học. Ojibwe Midewiwin, những nhà lãnh đạo giỏi về y học đã sử dụng rễ cây này để chữa các bệnh về tiêu hóa và giảm đau. Người Muscogee sử dụng một loại thuốc đắp từ rễ để cầm máu và một loại trà để điều trị các bệnh về đường hô hấp và sốt. Người dân Meskwaki ở vùng Great Lakes Bắc Mỹ đã sử dụng nó như một loại thuốc kích thích tình dục và một loại thuốc chữa bách bệnh. Nó được ví như một “phương thuốc phổ biến cho trẻ em và người lớn” (Daniel Moerman viết trên tờ Native American Medicinal Plants).

Nhiều nhóm dân tộc bản địa khác đã kết hợp nhân sâm vào truyền thống y học của họ sau khi biết được giá trị và cách sử dụng của nó ở châu Á. Trong hơn 5.000 năm, nhân sâm châu Á (Panax ginseng) đã là một trong những loại thảo mộc quan trọng nhất trong y học cổ truyền của Trung Quốc. Ở đó, nó cũng được sử dụng như một loại thuốc chữa bách bệnh, được biết đến như một phương pháp chữa trị kéo dài tuổi thọ cho con người, từ chứng bất lực và mệt mỏi cho đến bệnh tiểu đường và ung thư.

Mối liên hệ giữa nhân sâm châu Á và nhân sâm Bắc Mỹ lần đầu tiên được phát hiện là công trình của hai tu sĩ dòng Tên người Pháp. Cha Jartoux đã làm việc ở Trung Quốc và xuất bản một văn bản về cây thuốc trong đó có nhân sâm châu Á (Panax ginseng). Khi đọc văn bản đó, Cha Lafitau nhận ra rằng môi trường nơi nhân sâm mọc ở Trung Quốc rất giống với môi trường của Canada nơi cha ở. Ông bắt đầu tìm kiếm một loài có liên quan và vào năm 1716, ông đã tìm thấy một mẫu cây với sự giúp đỡ của những người Mohawk từ khu vực Caughnawaga (trên bờ nam của sông Saint Lawrence ở Quebec, Canada, gần với Montreal).

Cha Lafitau

Cha Lafitau đã viết về phát hiện của mình: “Sau ba tháng tìm kiếm nhân sâm, tình cờ tôi tìm thấy nó. Cây đã chín và màu sắc của quả thu hút sự chú ý của tôi. Tôi kéo nó lên, và mang nó cho một người da đỏ đã hứa giúp tôi tìm kiếm nó. Cô nhận ra nó ngay lập tức là một trong những loại cây mà người da đỏ sử dụng.”

Hình ảnh cây nhân sâm Bắc Mỹ được cha Lafitau mô tả lại

Trong những ngày đầu thuộc địa Bắc Mỹ, việc đào nhân sâm đi đôi với việc buôn bán lông thú, vì thổ dân châu Mỹ và những người thợ săn thuộc địa sử dụng mọi nguồn tài nguyên sẵn có. Trong khi loài thực vật này hiện đang ở trong tình trạng nguy cấp trên khắp vùng Appalachian.

Giá trị của nhân sâm Bắc Mỹ ngày càng được đề cao

Sau khi Hoa Kỳ giành được độc lập, nhân sâm tiếp tục giữ giá trị to lớn là một phần không thể thiếu trong những sự kiện hoành tráng nhất của thương mại quốc tế của Hoa Kỳ. Nó được thu thập khắp nửa phía đông của Bắc Mỹ và cuối cùng được bán cho các đại lý ở Bờ Đông thường có trụ sở tại thành phố New York. Với sự tài trợ của một số quý ông nổi tiếng thời đó - trong số đó có Robert Morris được biết đến nhiều nhất với biệt danh “Nhà tài chính của Cách mạng Hoa Kỳ”.

Kể từ thế kỷ thứ 18, việc “săn bắn, trồng trọt” và bán củ nhân sâm Bắc Mỹ hoang dã đã trở thành một ngành công nghiệp bùng nổ ở Hoa Kỳ, với hầu hết các sản phẩm được xuất khẩu sang Trung Quốc và các quốc gia Đông Á khác. Chỉ có một phần nhỏ nhân sâm ở lại Hoa Kỳ.

Y học phương Tây phần lớn vẫn nghi ngờ về lợi ích sức khỏe của nhân sâm Bắc Mỹ. Nó chỉ xuất hiện một đoạn ngắn trên dược điển Hoa Kỳ từ năm 1840 đến năm 1870 như một chất kích thích nhẹ và hỗ trợ tiêu hóa. Gần đây hơn, các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm nhân sâm Bắc Mỹ như một phương pháp điều trị ung thư, đặc biệt là công dụng tiềm năng của nó khi kết hợp với hóa trị liệu để tăng hiệu quả và hỗ trợ.

Nhân sâm Bắc Mỹ ngày càng được đề cao với những giá trị thiết thực cho sức khỏe

Khi y học cổ truyền Trung Quốc đã trở nên phổ biến ở Hoa Kỳ, nhiều người đã hiểu về giá trị của nó, Elizabeth Girard là một trong số họ! Với bằng thạc sĩ về châm cứu và y học Trung Quốc từ Trường Cao đẳng Đông y Thái Bình Dương ở San Diego, California, bà hiện đang điều hành một phòng khám ở Northampton, Massachusetts. Bà giải thích rằng nhân sâm Bắc Mỹ được coi là thuộc loại “dưỡng âm”, tức là có tác dụng giải nhiệt và làm ẩm. Nhân sâm châu Á có đặc tính khô và ấm của “cường dương”. Vì lý do này, Girard sử dụng nhân sâm Bắc Mỹ trong những trường hợp cơ thể bị thừa nhiệt hoặc bị khô, chẳng hạn như khi bệnh nhân bị ho khan mãn tính hoặc khi bệnh nhân điều trị ung thư đã thuyên giảm nhưng vẫn bị ảnh hưởng của hóa trị và xạ trị.

Trong những trường hợp này, Girard kê đơn nhân sâm Bắc Mỹ trong các công thức thảo dược phức tạp, được sản xuất sẵn dưới dạng thuốc viên đã được cấp bằng sáng chế. Mặc dù giá cao hơn, nhưng Girard rất hiếm khi chọn sử dụng các loại thảo mộc khác khi cô tin rằng nhân sâm là cần thiết.

Bà nói: “Đó là loại thảo mộc tốt nhất cho hệ thống miễn dịch của bạn, để tạo ra chất lỏng trong phổi. Nó cũng thực sự êm dịu để chăm sóc cơ thể.”

Khi bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính thì đó là lựa chọn tốt nhất, Girard khẳng định, “Tuy nó đắt tiền hơn những loại khác nhưng tôi không bao giờ né tránh trong trường hợp người bệnh thực sự cần loại thảo mộc đó”

Câu chuyện về nhân sâm Bắc Mỹ có xu hướng được kể về việc Hoa Kỳ thu hoạch và cung cấp nó cho châu Á, nhưng toàn bộ câu chuyện phức tạp hơn nhiều...